“Echt contact leggen, echt zien, echt horen en geduld hebben: dat is wat werkt.”

11 maart 2024

Sinds augustus 2022 werkt Parwana Faqiri als jongerencoach bij Nidos. Hier begeleidt ze alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) van ongeveer 17 jaar oud, die zelfstandig wonen. Ze bezoekt de jongeren meerdere keren per week, helpt hen met dagelijkse praktische zaken en ondersteunt hen bij hun emotionele en fysieke gezondheid. “De kunst is om te zien wat de jongeren nodig hebben. Als ze je eenmaal toelaten, dan geeft dit werk voldoening als geen ander.”

Van betekenis zijn

Vanwege haar achtergrond past het werk bij Nidos haar goed, vertelt Parwana. “Ik ben van Afghaanse afkomst. Dertig jaar geleden zijn mijn ouders naar Nederland gevlucht. Daardoor heb ik van dichtbij ervaren wat je als vluchteling meemaakt. Tegelijkertijd is mijn opleidingsachtergrond heel anders dan het werk wat ik nu doe.

Stap voor stap naar zelfstandigheid

“Ik startte bij Nidos als jongerencoach bij een kinderwoongroep (KWG). Hier wonen jongeren van meestal 16 à 17 jaar oud, onder voortdurende begeleiding van coaches. Ze leren stapje voor stapje hoe ze zelfstandig kunnen leven en doen alle vaardigheden op die ze hiervoor nodig hebben—denk aan hygiëne, discipline, het nakomen en maken van afspraken, enzovoorts. Zodra de coaches merken dat een jongere zelfstandig genoeg zijn, verhuist hij of zij naar een kleine wooneenheid (KWE). Daar woont de jongere op zichzelf, met een huisgenoot, tot zijn of haar achttiende.”

“Op dit moment begeleid ik vier jongeren die op zo’n KWE wonen: twee jongens uit Syrië en twee meiden uit Somalië en Eritrea. De jongens wonen samen en de meiden ook, toevallig naast elkaar. Zelfstandig wonen is een grote, spannende stap en gaat niet altijd soepel. De jongeren moeten het ineens zelf doen. Als jongerencoach ben ik er om ze daarin te ondersteunen.”

Wekelijks contact

Hoe ziet die ondersteuning er in de praktijk uit? “Mijn werkdagen zijn afwisselend,” vertelt Parwana. “Ik heb geen vaste werkplek en de werkzaamheden verschillen per dag. Ik begin ‘s ochtends vanuit huis. Eerst kijk ik even of er niets is gewijzigd in de afspraken die de jongeren hebben staan, bijvoorbeeld bij de orthodontist. Vervolgens check in mijn mail en spreek ik met de jongeren af wanneer ik kan langskomen voor een huisbezoek. Op de afgesproken tijd ga ik naar ze toe. Vaak gaat er ook een tolk mee, want de jongeren spreken niet allemaal even goed Nederlands.”

“Elk huisbezoek duurt zo’n anderhalf uur. Tijdens het bezoek noteer ik alles wat ik zie en hoor. Ik kijk hoe het met ze gaat, controleer of ze het huis schoonhouden, hoe het onderlinge contact is en of er bijzonderheden zijn. Verder ondersteun ik de jongeren bij praktische zaken. We oefenen bijvoorbeeld met bellen, of ik ga even met ze zitten om samen een afspraak bij de huisarts te maken. Na afloop van het huisbezoek maak ik een rapportage in het systeem, als aantekening voor mezelf. Eens in de zoveel tijd stuur ik een update naar de jeugdbeschermer, of plannen we een gesprek in om te bespreken hoe het met de jongeren gaat.”

Haar werk klinkt in sommige opzichten hetzelfde als dat van een jeugdbeschermer. Toch zijn er belangrijke verschillen, legt Parwana uit. “Wij jongerencoaches zijn er om de jeugdbeschermers te ondersteunen. Zij hebben het ontzettend druk; daarom nemen wij een aantal taken van hen over. De jeugdbeschermer regelt vooral officiële zaken voor de jongeren: een bankrekening openen, gesprekken met de leerplichtambtenaar, zulke dingen. Ik ondersteun ze vooral bij de dagelijkse zaken en hun emotionele en fysieke gezondheid. Ik zie de jongeren twee à drie keer per week, veel vaker dan de jeugdbeschermer. Die ziet ze eens in de acht tot tien weken. Een ander belangrijk verschil is dat je als jongerencoach geen SKJ-registratie nodig hebt. Je kunt dit werk dus vanuit allerlei achtergronden gaan doen.”

Echte vooruitgang

Wat ze het mooiste vindt aan haar baan? “Dat ik zie dat de jongeren echt vooruitgang boeken,” vertelt Parwana. “Dat geeft me zoveel voldoening. Toen ik begon bij de KWE merkte ik dat de jongeren alles spannend vonden. Ze waren natuurlijk net verhuisd, naar een nieuwe woonplek, in een nieuwe stad. Nu, vier maanden later, zijn ze zo zelfstandig geworden. Ik kreeg laatst bijvoorbeeld een bevestigingsmailtje waarin ik zie dat een jongere zelf een tandartsafspraak heeft gemaakt. Ook zie ik een grote verandering als het gaat om hun motivatie in het leven. Ze zien steeds meer een toekomst voor zich en zijn bereid daar hard voor te werken. Gisteren kwam ik een jongen tegen die ik eerder heb begeleid op de KWG. Hij vertelde dat hij nu stage loopt bij een kapperszaak, dat het goed gaat op school en dat zijn gezinshereniging eindelijk is gelukt: zijn familie is nu in Nederland. Vroeger had hij veel stress en moeilijkheden, maar nu zag ik een pure reactie toen hij zei: ‘Het gaat echt goed met me.’ Dat vond ik heel mooi om te zien.”

“Natuurlijk kan deze baan ook zwaar zijn. Op de KWG heb ik bijvoorbeeld meegemaakt dat een jongen een woedeaanval kreeg en dingen kapotmaakte. Daar schrik je van. Zulke incidenten kan ik makkelijker van me afzetten als ik ze met collega’s en mijn manager bespreek. Wat ook helpt is dat ik inmiddels heb geleerd mijn werk los te laten zodra ik naar huis ga. Werk is werk: ik geef alles, maar ik houd tegelijkertijd een gezonde afstand.”

Menselijk instinct

Binnen Nidos voelt ze zich goed op haar plek, vertelt Parwana. “Nidos is een fijne, warme organisatie om voor te werken. Allereerst door de mensen: de organisatie is zo rijk aan verschillende culturen, afkomsten, achtergronden. Maar ook omdat alles hier mogelijk is. Als je wilt doorleren, kun je volop cursussen volgen. Is er een externe opleiding die je interessant vindt? Ook die kun je actief aandragen. Ze denken dan graag met je mee en willen hier zeker een bijdrage aan leveren. ”

“Van jongerencoaches bij andere organisaties hoor ik dat de functie daar soms heel zwart-wit is. Bij Nidos is er ook een bepaald protocol, maar het belangrijkste dat we meekrijgen is: ga op je gevoel af. Het gaat hier om mensen, elke situatie is anders. Daarom werkt het niet altijd om dingen volgens het boekje te doen. Bij Nidos krijg je de vrijheid om je eigen inzicht te volgen. Pak uit het protocol wat je nodig hebt, maar zorg dat je menselijk blijft—dat is de boodschap. Want dat is wat werkt: echt contact leggen, echt zien, echt horen en geduld hebben.”

Voldoening als geen ander

Als jongerencoach is het dan ook belangrijk om open-minded te zijn, legt Parwana uit. “Je komt dingen tegen die je met een open blik moet kunnen ontvangen. Juist wanneer je zelf ook een migratieachtergrond hebt, want dan ben je geneigd te denken: ‘Ik weet hoe het is, want ik heb het zelf ook meegemaakt.’ Zo ga je onbewust vergelijken, maar dat moet je echt kunnen loslaten. Uiteindelijk is elke persoon en situatie uniek.”

“Daarnaast is geduld heel belangrijk. Er zijn momenten dat je uitgedaagd wordt, dat er respectloos met je wordt omgegaan. Je wordt getriggerd en wilt iets terugzeggen, want je bent ook maar een mens. Maar ook dan moet je blijven inzien dat de jongere het moeilijk heeft, dat het niet persoonlijk is. Hij of zij heeft te maken met zoveel stressoren: druk vanuit de familie, een compleet nieuwe cultuur om in te aarden … Wij hebben geen idee hoe dat is. Reageer dus niet met felheid op woede, maar probeer steeds weer contact te leggen. Blijf een ingang zoeken om het gesprek aan te gaan.”

“De doelgroep is niet de makkelijkste om mee te werken, maar de kunst is om te zien wat ze nodig hebben. Meestal is dat niets meer dan volledige aandacht, gezien worden, zich geliefd voelen, ongeacht hun soms uitdagende gedrag. Als ze je eenmaal toelaten, dan geeft dit werk voldoening als geen ander.”