“Met jongeren en gezinnen samenwerken kan alleen vanuit je hart”

23 oktober 2023

Meta Kuipers is gz-pscyholoog en orthopedagoog en werkt sinds 4,5 jaar als gedragswetenschapper bij Nidos. Ze werkt nauw samen met jeugdbeschermers om hen te adviseren in hun werk met alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Daarnaast houdt ze zich bezig met diagnostiek en methodiekontwikkeling en geeft ze trainingen. “Het is dynamisch, er is reuring, never a dull moment. Je staat midden in de wereld, in alle opzichten—dat is enorm verrijkend.”

Op zoek naar een breder perspectief

Voordat Meta bij Nidos terechtkwam werkte ze op allerlei plekken, waaronder de Raad voor de Kinderbescherming en de vrouwenopvang. “Hier werkte ik met verschillende doelgroepen: kinderen, vrouwen, moeders, gezinnen … Een paar jaar geleden voelde ik dat ik mijn perspectief opnieuw wilde verbreden, mezelf opnieuw wilde prikkelen. Daarom ging ik op zoek naar een nieuwe functie.”

Toen ze een vacature bij Nidos zag, hoefde ze niet lang na te denken. “De doelgroep sprak me erg aan. Bij Nidos werken we met alleenstaande minderjarige vreemdelingen, maar daarnaast ook met een groot netwerk aan gezinnen die de jongeren hier in Nederland opvangen. Daardoor beslaat mijn werk heel veel dimensies: hoe de jongeren zich hier in Nederland ontwikkelen, maar ook hoe je kinderen tijdelijk kunt opvoeden in een niet-eigen gezinssysteem.”

Nauw samenwerken

In de praktijk zijn haar werkdagen afwisselend en speelt samenwerken een grote rol, vertelt Meta. “Bij Nidos werk je echt in de uitvoering; dat was nog een reden voor mij om hier te solliciteren. Mijn werk bestaat grotendeels uit het adviseren van jeugdbeschermers. Wij ondersteunen ze wanneer er een belangrijke beslissing moet worden genomen over de jongere, of wanneer zich een probleem voordoet. Het is echt een samenwerking, en dat maakt het contact de jeugdbeschermers prettig. Onderdeel van deze samenwerking is ook een stukje methodiekontwikkeling: wat helpt jeugdbeschermers hun werk beter te doen? Soms houd ik me bezig met diagnostiek, bijvoorbeeld wanneer er in de asielprocedure een beslissing moet worden genomen die grote impact heeft op het kind. Dan doe ik onderzoek naar het kind: wat is zijn of haar veerkracht? Wat kan hij of zij nog aan?”

Nieuwe puzzels leggen

“Steeds opnieuw puzzels leggen: eigenlijk is dat waar mijn werk om draait en wat mij energie geeft. Een jeugdbeschermer kan bijvoorbeeld bij mij aankloppen met de vraag: ‘Amir wil niet meer eten. Wat kan ik hieraan doen?’ Dan gaan we samen nadenken: de jeugdbeschermer vanuit zijn observaties uit de praktijk, ik vanuit mijn kennis over gedrag. Hoe vindt hij het op de plek waar hij woont, sluit het aan, is hij op zijn gemak? Hoe speelt de cultuur een rol? Hoe vindt hij zijn weg hier in Nederland? Hoe is het contact met zijn familie, hoe mist hij ze, wat vinden zij? Bij deze doelgroep is het heel belangrijk om jongeren te zien als onderdeel van grotere systemen. Denk aan hun familiesystemen, de plek van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving, hun positie in de asielprocedure … Je moet de jongere echt in zijn context zien en kijken naar wat er speelt om de situatie te kunnen begrijpen.”

Onverwachte oorzaken

Door die puzzel samen te leggen kun je een probleem in de kern benaderen en er de meest passende oplossing voor vinden, legt Meta uit. “Zo was er laatst een jongen in een opvanggezin, die in afwachting was van gezinshereniging. Dat duurde veel langer dan zou moeten en zorgde voor veel spanning bij hem, zijn familie en het opvanggezin. Op een gegeven moment gaf de opvangmoeder aan bij de jeugdbeschermer dat ze het heel zwaar vond worden. Toen zijn we de situatie gaan onderzoeken: wat is er eigenlijk aan de hand? Het bleek dat de opvangmoeder geen moeite had met de jongen, maar met zijn familie. Die belde haar namelijk continu op om navraag te doen naar de status van de asielprocedure. Toen heeft de jeugdbeschermer afspraken gemaakt met de opvangmoeder, de jongen en zijn familie en zo hebben we samen de situatie kunnen oplossen. Dat is voor mij een mooi voorbeeld van dat de oorzaak van een probleem niet altijd ligt waar je verwacht.”

Veelzijdig, diepgaand & persoonlijk

Naast haar werk met de jeugdbeschermers en jongeren geeft Meta ook trainingen, waaronder functiescholing. “Dat is een standaardpakket voor alle nieuwe medewerkers van Nidos, waarin zij uitleg krijgen over de context waarin ze komen te werken, de opvanggezinnen en wat hun taak is. Maar ik geef ook scholing over bijvoorbeeld veiligheid, suïcide en rouw en ontwikkelingspsychologie. Ik werk dus op een heleboel niveaus; dat vind ik ontzettend leuk.”

Juist die variatie is een van de aspecten die het werken bij Nidos uniek en bijzonder maakt, vertelt Meta. “Zulke afwisseling vind je niet overal; vaak richt een baan als gedragswetenschapper zich maar op één van de niveaus. Bovendien kun je binnen de werkzaamheden je eigen affiniteit volgen. Ik ben dol op gezinnen, daarom doe ik veel met opvanggezinnen. Maar er zijn ook collega’s die zich bijvoorbeeld veel bezighouden met trauma. Iedereen heeft zijn eigen specialisatie; hierin kun je echt je eigen weg vinden. We maken ook veel gebruik van elkaars kennis. Zo bellen we elkaar regelmatig op voor advies: ‘Kun je hier even over meedenken? Heb ik iets over het hoofd gezien?’ Dat maakt onze samenwerking als team heel waardevol.”

“Wat ik ook heel fijn vind is dat we niet bezig zijn met kwantiteit, maar echt met kwaliteit: hoe kan ik deze jongere het beste helpen? Er is veel ruimte om de diepte in te gaan. Bovendien was de manier van werken op mijn vorige werkplekken een stuk afstandelijker. Bij Nidos staan de jeugdbeschermers heel dicht naast de jongere. Zij zijn heel betrokken, het contact is erg persoonlijk. Doordat wij weer nauw met de jeugdbeschermers samenwerken, kunnen we de jongere echt helpen.”

Voldoening door verbinding

Wat Meta als meest waardevolle les meeneemt uit de afgelopen jaren bij Nidos? “In de hulpverlening werk je veel vanuit je hoofd en je professionaliteit. Maar bij Nidos heb ik geleerd dat je alleen met jongeren en gezinnen kunt samenwerken als je het vanuit je hart doet. Als je investeert in contact maken, nieuwsgierig bent, de ander uitnodigt om te vertellen—maar ook jezelf openstelt. Pas wanneer je de ander van mens tot mens benadert, kun je echt verbinding maken. En dat geeft ontzettend veel voldoening.”

“Twijfel je nog of het werken bij Nidos bij je past? Dan zou ik zeggen: waag de sprong, schrijf een brief en ga het zelf ervaren. Het is zo’n interessante wereld. Als je het liefst de hele dag analyses schrijft achter je bureau, dan is deze baan niets voor jou. Het is dynamisch, er is reuring, never a dull moment. We groeien hard en er gebeurt ontzettend veel. Je staat midden in de wereld, in alle opzichten—dat is enorm verrijkend.”