Verbinding & agency als uitgangspunt

In essentie gaat de VVV-methodiek over verbinding maken: als jeugdbeschermer probeer je contact te leggen met de amv, zodat hij of zij zich vertrouwd voelt bij jou en zich durft open te stellen. Dan pas kun je ervoor zorgen dat het kind zich in een veilige omgeving kan ontwikkelen en vanuit hoop kan bouwen aan zijn of haar toekomst. Daarnaast is agency of zelfregie een belangrijk uitgangspunt: het kind heeft zeggenschap over zijn of haar leven. Als jeugdbeschermer respecteer je die zeggenschap. Je ondersteunt de jongere zo goed mogelijk, zonder je als alwetende op te stellen.

De basis: drie pijlers

De interculturele methodiek voor jeugdbeschermers is gebaseerd op drie pijlers: elementen waarvan wij geloven dat die in de begeleiding aanwezig moeten zijn om een amv écht te kunnen ondersteunen. Gezamenlijk helpen de drie pijlers jou als jeugdbeschermer om te ontdekken waar de kracht van de jongere zit.

Cultuursensitief begeleiden

De eerste pijler is ‘cultuursensitief begeleiden’. Dit houdt in dat je als jeugdbeschermer oprecht geïnteresseerd bent in de culturele achtergrond van het kind en zijn of haar familie, goed kunt luisteren en een open en respectvolle houding hebt. Dit stelt je in staat om meer aansluiting te vinden bij de belevingswereld van het kind en een brug te slaan naar de omgeving van het kind of gezin.

Bescherming bieden

De tweede pijler, ‘bescherming bieden’, is de kern van het werk als jeugdbeschermer. Als jeugdbeschermer treed je op als voogd voor het kind; daarom dien je het kind te beschermen tegen en inzicht te geven in (veiligheids)risico’s die hij of zij in de samenleving kan tegenkomen. Hierbij kun je denken aan westerse verleidingen, uitbuiting of radicalisering.

Maar ook het vergroten van de weerbaarheid van het kind en zijn of haar belangen behartigen tijdens de asielprocedure, aanvragen van gezinshereniging en het ontwikkelen van een toekomstperspectief valt onder deze pijler.

Bevorderen van veerkracht en autonomie

De derde pijler bestaat uit ‘bevorderen van veerkracht en autonomie’. Uitgangspunt is de ervaring dat vluchtelingenkinderen over het algemeen veerkrachtig zijn, met een—in de basis—gezonde ontwikkeling. De achtergrond van oorlog, armoede en de migratie doen een beroep op deze veerkracht. Als jeugdbeschermer begeleid je de jongere naar zelfredzaamheid. Dit doe je onder andere door je te richten op het bevorderen van de veerkracht van het kind. Bijvoorbeeld door rust en steun te bieden bij het herstel van traumatische ervaringen of het hanteren van stress, door zijn/haar persoonlijke kracht te stimuleren, de sociale steun te bevorderen en zijn of haar gevoel van invloed op de eigen situatie (agency) te vergroten.

De veerkracht van een jongere kan ook negatief beïnvloed worden. Daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe vluchtelingkinderen omgaan met hun situatie en om kennis te hebben van copingstrategieën, zoals bijvoorbeeld religie.

Veelzijdig, leuk en uitdagend

Inmiddels heeft Guido zijn draai bij Nidos helemaal gevonden. “Ik weet steeds meer, ik begrijp steeds meer—het wordt steeds leuker. Alles is goed geregeld bij Nidos. Ze proberen het werk zo fijn mogelijk voor je te maken. Wat is je thuissituatie? Wil je thuiswerken? Hoe kun je die verdeling het beste inrichten? Over zulke vragen denken ze graag met je mee. En zoals ik al zei: het team is heel gezellig. We zijn laatst uit eten gegaan met z’n allen; zo leer je elkaar nog beter kennen. Een fijne band met collega’s is voor mij heel belangrijk. De baan en de organisatie kunnen nog zo leuk zijn: als de sfeer onderling niet goed is, kan al het andere me gestolen worden.”

“Kom je werken bij Nidos en wil je meer weten over de doelgroep? Dan raad ik je aan om documentaires te kijken. Op de NPO is bijvoorbeeld ontzettend veel te vinden. Dat ontdekte ik pas toen ik hier al werkte, maar had ik graag willen weten voordat ik startte. Zo begrijp je beter wat je doet, waarom je iets doet en voor wie je het doet. Twijfel je nog of je bij Nidos wilt werken? Dan zou ik zeggen: doen! Het werk is verrassend veelzijdig, leuk en uitdagend. Daarbij heb je echt het gevoel dat je iets doet voor een ander, dat je iets kunt betekenen voor kinderen. Dat geeft een bijzondere vorm van voldoening.”

Nieuwsgierig naar werken bij Nidos?

Meer weten over werken bij Nidos? Bekijk hier onze openstaande vacatures. We horen graag van je!

De Nidos-methodiek in de praktijk: het 4-stappen-analysemodel

Hoe vertaal je deze drie elementen naar de praktijk? Hoe kun je ze als jeugdbeschermer concreet onderdeel maken van jouw begeleiding? Om dit tastbaar te maken hebben we het 4-stappen-analysemodel ontwikkeld. Via dit groeimodel krijg je als jeugdbeschermer steeds meer inzicht in de situatie en de ontwikkeling van het kind. Zo kun je het kind steeds gerichter ondersteunen en inspelen op nieuwe situaties of ontwikkelingen.

Stap 0: Veiligheid en contact

Dit is een voorwaardelijke stap om de analyse te kunnen starten. Je kunt alleen vaststellen of het kind op dit moment veilig is wanneer het kind ook een bepaalde mate van contact ervaart: als het begrijpt dat jij er bent om hem/haar te steunen en zijn belangen in het oog houdt. Pas dan kun je onderzoeken of het kind zich voldoende veilig voelt en of de feiten daar ook op wijzen. Wanneer je dit contact hebt, kun je starten met de analyse. Speelt er iets waardoor je direct moet ingrijpen? Is er bijvoorbeeld mensenhandel in het spel, en moet het kind naar de beschermde opvang worden gebracht? Tijdens de gehele begeleiding, bij ieder gesprek met het kind, kom je weer even terug bij deze stap. Is het kind nog steeds veilig? Zijn we nog steeds in contact met elkaar? Of gedraagt hij of zij zich anders dan anders? Zo houd je de veiligheid altijd in het oog.

Stap 1: De belangrijke mensen in het leven van het kind in kaart brengen

In deze stap vorm je je een beeld van de belangrijke mensen in het leven van het kind. Je brengt het familiaire, sociale en professionele netwerk én de betekenis van deze belangrijke mensen in kaart. Wie maken er deel uit van de (groot)familie? Wat wil de familie of ouder voor het kind? Wie nemen de beslissingen in de familie, bieden steun en kunnen betekenisvol zijn? Het netwerk is deskundig over het kind en zijn/haar situatie; familieleden en personen kunnen betrokken worden en indien nodig gemobiliseerd. Belangrijke mensen zijn bijvoorbeeld de ouders, tantes of een oma die aan het hoofd van de familie staat. Of denk ook aan een leerkracht, een buurvrouw, de priester of imam.

Stap 2: De situatie en ontwikkeling van het kind in beeld brengen

In contact met het kind, de familie en andere belangrijke personen in zijn of haar leven van het kind, verzamel je informatie over de situatie en ontwikkeling van het kind. Hoe verloopt de ontwikkeling van het kind op de belangrijkste levensgebieden, zoals bijvoorbeeld de opvoedsituatie, de gezondheid of de ontwikkeling op persoonlijk gebied, school, werk of andere activiteiten. Waar zit de kracht en wat zijn de kwetsbaarheden. Wat gaat goed en wat is nog lastig voor het kind? Hierbij is het belangrijk om de vertaalslag te maken naar het culturele aspect. Vanuit jouw culturele perspectief zou je een bepaalde factor misschien als negatief ervaren, maar is dit voor het kind helemaal geen probleem.

Stap 3: Betekenis geven aan de verzamelde informatie

Als volgende stap weeg je alle verzamelde informatie op cultuursensitieve wijze: met het oog op de ontwikkeling van het kind trek je conclusies over wat er goed gaat of eventueel zorgelijk is. Deze weging vormt de professionele basis van het begeleidingsplan dat je als jeugdbeschermer samen met het kind en/of de ouders opstelt. Ook weeg je af of er nog extra ondersteuning nodig is. Je analyseert de veerkracht van het kind of gezin; dit betekent dat je kijkt naar de balans tussen stress en kwetsbaarheid versus persoonlijke kracht en sociale steun, en welke invloed de context hierop heeft. Wegingen en beslissingen worden genomen conform Nidos-beleid en vallen onder de beroepscode van professioneel handelen en de richtlijnen van het NJI.

Misschien merk je dat de jongere niet naar school gaat, terwijl dit volgens de leerplicht wel moet. Dan wordt het een doel om ervoor te zorgen dat het kind naar school gaat. Of misschien houdt de jongere van koken en wil hij of zij graag kok worden. Dan kun je als doel formuleren dat je op zoek gaat naar een project in de stad, waar het kind kookles krijgt. Het is belangrijk dat de doelen behapbaar zijn voor het kind. Zo begeleid je hem of haar op een positieve manier naar zijn of haar toekomst.

Stap 4: Wat minimaal bereikt moet worden

Op basis van de conclusies uit stap drie formuleer je in haalbare en concrete doelen wat er minimaal bereikt moet worden in de begeleidingsperiode. Deze doelen vormen de professionele inbreng in gesprekken met het kind en de ouders. Ze worden waar mogelijk aangevuld en aangepast op basis van de inbreng van het kind, het gezin en het netwerk. Het begeleidingsplan bevat dus ook de meningen van het kind, het gezin en de ouders.

In het geval van een ondertoezichtstelling heeft een familie het recht eerst zelf een familiegroepsplan op te stellen. In dat geval stel je voorwaarden op waaraan het plan moet voldoen.

Vertrouwd worden met de methodiek

Als nieuwe jeugdbeschermer kost het natuurlijk tijd om vertrouwd te worden met de VVV-methodiek; daar helpen we je graag bij. In je eerste weken als jeugdbeschermer krijg je een introductie over de tools die je nodig hebt tijdens je werk, zoals het digitale systeem waarin je de gegevens van de jongere noteert. Kort daarna volg je een training van anderhalve dag, waarin we inhoudelijk ingaan op deze interculturele methodiek. Je krijgt uitleg over de methodiek en de belangrijkste begrippen, maar ook over jouw houding en taak richting het kind en hoe je uitdagingen het beste kunt aanpakken.

Daarnaast werken we in steeds meer regio’s met praktijkbegeleiders, die jou als nieuwe jeugdbeschermer helpen om wegwijs te worden in je werk, en intervisiegroepen, waar je ervaringen kunt uitwisselen met collega’s. We zijn actief bezig met het vormgeven van nieuwe manieren om je hierin nog beter te kunnen ondersteunen.

Een schitterende diamant

Onze methodiek stelt jou als jeugdbeschermer in staat om vanuit positiviteit naar de jongere en zijn/haar gezin te kijken. Het kind is voortdurend in ontwikkeling, en daarmee is jouw werk een doorlopend proces. Stapje voor stapje leer je hem of haar kennen, ontdek je nieuwe lagen, stel je je plannen bij en formuleer je nieuwe doelen. Je bekijkt de jongere en zijn of haar leven als diamant: je bekijkt een bepaald facet, zoomt dan uit om het grotere geheel te bekijken en richt je vervolgens op een nieuw facet. In ander licht zie je steeds weer een nieuw stukje schitteren.

Aan de slag als jeugdbeschermer? Ontdek onze vacatures

Heeft dit verhaal je enthousiasme gewekt? Wil jij amv’s ook begeleiden naar zelfredzaamheid, vanuit agency, een open houding en positiviteit? Bekijk dan snel onze openstaande vacatures en solliciteer direct. We horen graag van je!

Wil je meer weten over de VVV-methodiek? Lees dan verder op onze website: Veerkracht versterken van vluchtelingenkinderen’ – Nidos.

Heb je nog vragen over onze werkwijze, vacatures of organisatie? Neem dan gerust contact met ons op, we helpen je graag verder.

Terug naar overzicht

Veerkracht versterken van vluchtelingenkinderen: hoe doe je dat?